BİRİNCİ "TARIM DANIŞMANLARI ÇALIŞTAYI" TOPLANDI
1. Tarım Danışmanları Çalıştayı'nda bir araya gelen tarım danışmanları, sistemin cazibesinin artırılması, kendileriyle çalışan çiftçilerin desteklenerek, 'tarım danışmanıyla çiftçinin buluşmasını' istediler. Tarım Federasyonu Başkanı Hakan Yüksel, Sürmeli Otel'de yapılan çalıştayda, 'Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik' kapsamında çalışan tarım danışmanlarının yaşadıkları sıkıntıları dile getirdi.
Danışmanla çiftçinin buluşmasını toprakla suyun buluşması kadar önemsediklerini belirten Yüksel, tarımsal danışmanlığın temelinin 'üretici-çiftçi talebi ve başvurusu' olduğunu, çiftçinin, tarımsal danışmanlık başvurusu için sistemin cazibesinin artırılması gerektiğini vurguladı.
Yönetmeliğin çıkmasından bu yana 4-5 yıl geçtiğine ancak danışmanla çalışan üretici sayısının 20 bin civarında olduğuna işaret eden Yüksel, tarımsal danışmanlığın cazibesinin artırılmasının gerektiğini kaydetti. Danışmanla çalışan üreticilerin çeşitli avantaj ve öncelikleri olması gerektiğini dile getiren Yüksel, 'Tarımsal danışmanlık hizmeti satın alan çiftçiler tüm tarımsal desteklerden yüzde 3-5 oranında daha fazla yararlanmalı. Tarımsal danışmanla çalışan üreticilere dekara 3-5 lira fazladan destek ödemesi yapılmalı. Tarımsal danışmanlık sistemine giren üreticilere (organik tarım yapanlara sağlandığı gibi) tüm tarımsal kredilerin faizlerinde yüzde 60 gibi bir indirim sağlanmalı. Her türlü kredi, hibe ve benzeri başvurusunda öncelik tanınmalı' diye konuştu.
-TARIMSAL DANIŞMANLIK DESTEĞİ-
Tarımsal danışmanlık desteğinin 2010 yılı için 500 lira olduğunu, bu rakamın artırılması ve danışmanlık hizmetini verene ödenmesi gerektiğini de kaydeden Yüksel, danışmanla üreticinin para, alacak-verecek nedeniyle karşı karşıya gelmemesini istedi.
Yüksel, 2010 yılı için 500 lira olan tarımsal danışmanlık desteğinin KDV-gelir vergisi ve diğer kesintiler çıktıktan sonra 300 liraya düştüğünü, bu rakamdan büro kirası-masrafları, ulaşım-yakıt, kırtasiye gibi giderler çıktıktan sonra rakamın 200 lira civarına indiğini, bu paranın bile tamamının danışmanın eline geçmediğini anlattı. Genellikle yüzde 60-70 civarında bir tahsilat başarısı sağlandığını kaydeden Yüksel, bunun, işin ekonomik olarak yapılamaz olduğunu gösterdiğini söyledi.
Hakan Yüksel, bu konuların dışında tarımsal danışmanlığın cazibesinin artırılması için yapılması gerekenleri şöyle özetledi:
'-Danışmanlık hizmeti, çiftçi eğitimi kapsamında değerlendirilmeli ve KDV yüzde 18 değil yüzde 8 olmalı.
-Uzman tarım danışmanları ve danışmanlık şirketleri bünyesindeki danışmanlar daha fazla üreticiye hizmet verebilme hakkına sahip olmalı.
-Tarım danışmanları ve danışmanlık şirketleri il ve merkez teknik komitede mutlaka temsil edilmeli. Mevzuata, uygulamalara katkıları sağlanmalı.'
21-22 Ocak 2011 tarihlerinde Ankara Sürmeli Otel'de Tarım Federasyonu öncülüğünde düzenlenen 1.Tarım Danışmanları Çalıştayı, 08.Eylül.2006 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan “Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik” kapsamında kendi nam ve hesabına çalışan Tarım Danışmanları, Tarımsal Danışmanlık şirketleri ve Üretici örgütlerinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Çalıştay da tarım danışmanlarının karşılaştıkları sorunlar tartışılmış ve bu sonuç bildirgesi oluşturulmuştur.
Ülkemizde ÇKS’ye kayıtlı 2,75 milyon çiftçi varken ve yönetmelik çıkalı 4 yıl olmuşken henüz danışmanla çalışan üretici sayısı 23 bin civarındadır. Bu durum ya çiftçilerin danışmanlıktan haberi olmadığını ya da danışmanla çalışmaya gerek duymadıklarını gösterir. Her ne olursa olsun Tarımsal Danışmanlığın cazibesinin artırılmasının gerekliliği ortadadır. Bu amaçla “Danışmanla çalışan üreticilerin çeşitli avantaj ve öncelikleri olmalıdır.” Bunun için aşağıdaki önerilerin bir veya birkaçının uygulanması büyük önem taşımaktadır:
1)-Tarımsal Danışmanlık hizmeti satın alan çiftçiler tüm tarımsal desteklerden %3-5 gibi daha fazla yararlanmalıdır. Bu teşvik Tarımsal Danışmanla çalışmayanların tüm tarımsal desteklerden %3-5 eksik alması şeklinde de uygulanabilir.
2)-Tarımsal Danışmanla çalışan üreticilere dekara 3-5 TL fazladan destek ödemesi yapılmalıdır.
3)-Tarımsal Danışmanlık sistemine giren üreticilere (organik tarım yapanlara sağlandığı gibi) tüm tarımsal kredilerin faizlerinde %60 gibi bir indirim sağlanmalıdır. Her türlü kredi, hibe ve benzeri başvurusunda öncelik tanınmalıdır.
4)-Tarımsal Danışmanlık desteği (2010 için 500 TL) artırılmalı ve danışmanlık hizmetini verene ödenmelidir. Danışmanla üretici para, alacak-verecek yüzünden kesinlikle karşı karşıya gelmemelidir. Bu öneri sistemin başarısı için hayati önem taşımaktadır. Çünkü 500 TL’nin KDV-Gelir Vergisi ve diğer kesintiler çıktıktan sonra geriye kalanı 300 TL’dir. Bu 300 liranın içinden; büro kirası-masrafları, ulaşım-yakıt, kırtasiye gibi giderler çıktıktan sonra rakam daha da küçülmektedir ve 200 TL civarına düşmektedir. Buna rağmen bu paranın bile tamamı Danışmanın eline geçmemektedir.
5)-Tahsilâtta %100 başarı sağlamak mümkün olmamaktadır. Genellikle %60-70 civarında bir tahsilât başarısı sağlandığı düşünülürse bu işin ekonomik olarak yapılamaz olduğu ortaya çıkmaktadır.
6)-Sıralanan tüm bu zorluklara ve ekonomik sıkıntılara rağmen Tarım Danışmanları, danışmanlık sistemin geleceğinin iyi olacağı ümidiyle ve sorunların çözüleceği beklentisiyle 2010 yılını da geride bırakmışlardır. 2011 de bu işe devam etmek ya da etmemek arasında gidip gelmektedirler.
7)-Danışmanlık desteğinin hizmeti verene yatırılması dışında işin ekonomik yapılabilirliği, sürdürülebilirliği için; Uygulama Esasları Madde-17’deki üst sınır tüm işletme tipleri için 80 işletme olarak artırılmalıdır. Üretici sayısı sınırları; üretim faaliyeti (sulu/kuru/arı... vs) ile bağımsız olarak düşünülüp standart olarak 80 üretici olarak belirlenmelidir. Zira biz toprağa, hayvana değil “insana-üreticiye” danışmanlık hizmeti verilmektedir.
8)-Tebliğ Madde-7’deki sınırlar düşürülmelidir. Böylece küçük-orta üreticilerinde danışmanlıktan yararlanmalarının önü açılmalıdır.
9)-Danışmanlık hizmeti, çiftçi eğitimi kapsamında değerlendirilmeli ve KDV %18 değil %8 olmalıdır.
10)-Faturalar, çiftçi sözleşme listeleri kesinleştikten sonra kesilmeli ya da proforma fatura kesilmelidir. Böylece henüz tahsil edilmemiş paranın vergisini ödemek durumunda kalınmamalıdır.
11)-Mevzuattaki “Bir büroyu en fazla 2 kişi kullanabilir” şeklindeki sınırın uygun büyüklükteki bürolar için kaldırılması, Danışmanların birim maliyetlerini-masraflarını düşürecektir. Aynı zamanda Danışmanlık Şirketi kurmak için gerekli en az 3 danışman (ve + 1 yönetici) hükmüyle de uyum sağlanmış olacaktır. Yönetici adıyla alınan Mühendis de danışmanlık yapabilmelidir.
12)-Uzman Tarım Danışmanlarının ve Tarımsal Danışmanlık Şirketlerinin daha cazip ve avantajlı olması yönünde değişikliklere gidilmelidir. Uzman Tarım Danışmanları ve Danışmanlık Şirketleri bünyesindeki danışmanlar daha fazla üreticiye hizmet verebilme hakkına sahip olmalıdır. Böylece bunlar için hizmet verilebilecek çiftçi üst sınırı 100 üretici olmalıdır.
13)-Tarım Danışmanları ve Danışmanlık Şirketleri İl ve Merkez Teknik Komite’de mutlaka temsil edilmelidir. Mevzuata, uygulamalara katkıları sağlanmalıdır. Ayrıca İl-İlçe Tarım Müdürlüklerinin, bilgi-belge, toplantı salonu, eğitim araç gereçleri gibi konularda Tarım Danışmanlarına maddi-manevi destek vermesi beklenmektedir.
14)- İşletmelerin tarımsal danışmanlık hizmeti almak istediklerine dair taahhüt ve beyanname evraklarını Sözleşme yaptığı danışman tarafından İl-İlçe Tarım Müdürlüklerine teslim edebilmelidir.
15)-Mevzuatta “Sertifikalar 3 yılda bir vize ettirilmelidir. Danışmanın bu süre içinde tarımsal konularda en az 2 eğitime katıldığını belgelemesi gerekir” şeklindeki hüküm kapsamında “Danışmanların Eğitimlerini Bakanlığa bağlı TEDGEM-UTEM yapmalıdır.” Bu Danışmanların yeni-güncel gelişmelerden kopmaması ve mevzuatı takip edebilmesi, vize işlemlerinde sıkıntı yaşanmaması için çok önemlidir.
16)-Mevcut durumda 31.12.2010’da sözleşmeler sona erdiğinden danışmanlık hizmetleri kesintiye uğramıştır. Danışmanlık şirketlerinde çalışan meslektaşlarımızda sözleşmeler yenileninceye kadar işten çıkarılmak zorunda kalmıştır. Danışmanlık işi cazip hale getirilmeli ve mevzuat hizmetin kesintiye uğramadan yapılmasını sağlayacak şekilde düzenlenmelidir.
1.TARIM DANIŞMANLARI ÇALIŞTAYI TERTİP KOMİTESİ
Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, 2011-2015 döneminde uygulanacak yeni Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında 5 yıl içinde 1,5 milyar lira hibe destek vermeyi ve Türkiye'ye 3 bin tarıma dayalı tesis daha kazandırmayı hedeflediklerini ifade etti.
