26 Haziran 2008 Perşembe

TÜRKİYE'DE GIDA MEVZUATI

TÜRKİYE'DE GIDA MEVZUATI
Türkiye’de yakın zamana kadar, Tarım ve Köy işleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Gümrük ve Tekel Bakanlığı, Türk Standartları Enstitüsü, belediyeler ve diğer bazı kuruluşlar, gıda mevzuatı ile ilgili çalışmalarda bulunmaktaydı. Bunun yanı sıra yürürlükteki gıda mevzuatı (1593 sayılı kanunun bazı maddeleri, Gıda Maddeleri Tüzüğü ve bu konudaki Türk Standartları) gelişen teknolojiye uyum sağlayamadığından, gıda kontrol faaliyetleri arzu edilen etkinliği gösterememekteydi. Söz konusu gıda sorunlarının çözümü ve yetkilerin tek elde toplanması gereği ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, Tarım ve Köy işleri Bakanlığı tarafından ülkemiz gıda mevzuatının etkinliğini artırmak amacıyla GATT ve Uruguay Round sözleşmesinin Sağlık, Bitki Sağlığı konusundaki yükümlülüğünü yerine getirmek ve AB Gümrük Birliğine girilmesi nedeniyle bir çerçeve oluşturmak amacıyla, 560 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hazırlanarak, 28 Haziran 1995 tarih ve 22456 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 560 sayılı KHK ile, gıda maddelerinin taşıması gereken asgari hijyen ve kalite kriterleri, katkı maddeleri, bulaşanlar, gıda aromaları, pestisit kalıntı limitleri, ambalajlama, etiketleme işaretleme, taşınması, depolanması, numune alma ve analiz metotlarını içeren tüm gıda maddelerine uygulanabilen Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin Sağlık Bakanlığı ile Müştereken hazırlanması görevi Tarım ve Köy işleri Bakanlığına verilmiştir. Bu Yönetmelik, 16 Kasım 1997 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Gıdaların üretim ve satış yerlerini uyması gereken esasları düzenleyen yönetmelik, 10 Temmuz 1996 tarih ve 22692 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine dair yönetmelik 9 Haziran 1998 tarih ve 23367 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Daha sonra bu yönetmelik, 9 Haziran 1999 tarih ve 23720 sayılı Resmi Gazetede ve 15 Kasım 2002 tarih ve 24937 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan yönetmeliklerle değiştirilmiştir.
27 Haziran 2004 tarih ve 25483 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair 560 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkındaki 5179 sayılı Kanun, AB sürecinde günün koşullarına uygun hale getirilmiş ve gıda konusunu tek elde toplayarak görevi Tarım ve Köy işleri Bakanlığına vermiştir. 27 Ağustos 2004 tarih ve 25566 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Gıda ve Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri Üreten İş Yerlerinin Çalışma İzni ve Gıda Sicili ve Üretim İzni İşlemleri ile Sorumlu Yönetici İstihdamı Hakkında Yönetmelik, Gıda ve Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri Üreten İş Yerlerinin Çalışma İzni ve Gıda Sicili ve Üretim İzni İşlemleri ile Sorumlu Yönetici İstihdamı Hakkında yeni düzenlemeler getirmiştir. Ayrıca, Gıda ve Gıda İle Temasta Bulunan Madde Ve Malzemelerin Piyasa Gözetimi, Kontrolü Ve Denetimi İle İşyeri Sorumluluklarına Dair Yönetmelik hazırlanarak, 30.03.2005 tarih 25771 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Yönetmeliğin amacı, gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerin güvenliğinin ve kalitesinin temini için piyasa gözetimi, kontrol ve denetim hizmetleri ile işyeri sorumluluklarına ilişkin usul ve esasları belirlemektir. Yönetmeliğin hükümleri ıso 22000 in getirdiği ilke ve esasları belirleyip, yürürlüğe koymuştur. Halen faaliyet gösteren iş yerleri Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde bu yönetmelik hükümlerine uyum sağlamak zorundadırlar. ISO 22000:2005 GIDA GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİNE KISA BİR BAKIŞ ISO 22000:2005 Gıda güvenliği yönetim sistemi 01-09-2005 yılında yayınlanmıştır. ISO/TC 34 Teknik Komitesinin 8. çalışma grubu tarafından hazırlanmıştır. NEDEN ISO 22000:2005? Bildiğimiz üzere dünyada gıda güvenliğine yönelik ortak bir standart yoktu. Her ülke kendi standartlarını oluşturmuş ve buna göre kontrollerini yapıyordu. Bu nedenle de ülkeler arası karışıklığa neden oluyordu. IFC (ALMAN PERAKENDİCİLER STANDARDI), BRC (İNGİLİZ PERAKENDECİLER STANDARDI) gibi ülkesel bazlı birçok standart ortaya çıktı.Birden fazla standardı uygulamak hem zaman hem de maliyet kaybını bir arada getirdi.ISO 22000 standardı bu anlamda bir bütünlük getirdi ve herkesin ortak dili konuşmasını sağladı. Ayrıca ISO 22000 sadece gıda üreticilerini için değil hem gıda tedarikçilerini hem servis sağlayıcılarını da kapsayacak şekilde hazırlandı. Gıda zincirinde “TARLADAN SOFRAYA” sloganıyla tüm aşamaları kapsayacak şekilde hazırlandı. ISO 22000 GIDA GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİNİN AMACI Gıda güvenlik yönetim sistemi için yeni olan ISO 22000 standardı gıda temini zincirinde güçsüz nokta bulunmamasını sağlamak amacıyla gerekli güvenliği amaçlar.
· Codex HACCP prensipleri ile uygunluk
· Denetlenebilir bir standart sağlamak
· ISO 9001 ve ISO 14000 arasındaki sırayı ve ilişkiyi düzenlemek
· HACCP kavramlarının uluslar arası iletişimini sağlamak, diğer amaçları arasındadır.
ISO 22000 SERTİFİKASYONUNUN FAYDALARI
Ürünlerin uluslar arası platformda daha kabul edilebilir olmasını sağlar, yakında dünya çapında bir mutabakat ile, gıda güvenlik yönetimi sistemi için genel bir standart olarak kabul edilecektir.
Firmanın ISO 22000 gereken ülkelere ihracat yapabilmesini sağlar.
Firmanın müşteri ile yaptığı sözleşmedeki gereklerini sağlayabilmesini sağlar.
Gıda zincirindeki organizasyonun üst ve alt tabakaları arasındaki iletişimi gıda güvenlik tehlikelerinin her adımında kontrol edilmesini ve bu sayede son müşteriye güvenli gıda ürününün teslimini sağlayarak genişletir.
Dünya çapındaki ürün servis ve ticari uygulamaların birbiri ile uyumlu olmasını sağlar.
Ülkemizde firmalar HACCP sistemlerini TS 13001’e göre belgelemekteydi.Ancak bu standart şu anda uygulamadan kalkmış ve yerini ISO 22000:2005 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı almıştır.
ISO 22000 Standardının İngilizce metni 27.01.2006 tarihinde TS-EN-ISO 22000 standardı olarak Türk Standartları Enstitüsü tarafından yayınlanmıştır. Daha sonra TSE Teknik Kurulunca Türkçe metin kabul edilerek 24 nisan 2006 tarihinde yayınlanmış ve aynı zamanda TS 13000 HACCP Standardı yürürlükten kaldırılmıştır. Ayrıca Tarım ve Köy işleri Bakanlığınca 5179 sayılı kanuna bağlı olarak 30.03.2005 tarih ve 25771 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “GIDA VE GIDA İLE TEMASTA BULUNAN MADDE VE MALZEMELERİN PİYASA GÖZETİMİ, KONTROLÜ VE DENETİMİ İLE İŞYERİ SORUMLULUKLARINA DAİR YÖNETMELİK” ISO 22000 Standardı ile uyumlu bir şekilde hazırlanmıştır. Böylece Tarım ve Köy işleri Bakanlığınca yapılan denetimlerde ISO 22000 e yönelik temel şartlar aranılmaktadır.
Belgelerin Geçerliliği
31 Ekim 2007 tarihinde, daha önce verilmiş olan tüm HACCP belgeleri geçersiz sayılacaktır. Başka bir deyişle 24 Nisan 2006 tarihinden sonra HACCP belgesi verilmiyor. Bu tarihten önce verilenler ise 31 Ekim 2007 tarihinde hükümsüz sayılmıştır. Bu nedenle 2007 yılı ekim ayından itibaren tüm gıda, gıda üreticileri, ve tedarikçilerinin bu Gıda Güvenliği Yönetim Sistemine geçmesi gerekmektedir. 10.06.2008.
Saygılarımla,
HAMDİ DAĞ
Sürdürülebilir ve Ekolojik Tarım Derneği
STD BAŞKANI

1 yorum:

STD; SÜRDÜRÜLEBİLİR "EKOLOJİK TARIM VE ÇEVRE" DERNEĞİ YÖNETİM KURULU, dedi ki...

Derneğinizin hayırlı ve başarılı olmasını diler; Başta Sayın Başkan Hamdi DAĞ olmak üzere değerli ekibini yürekten kutlarım.
Mustafa Nevruz SINACI