SÜRDÜRÜLEBİLİR VE EKOLOJİK TARIM DERNEĞİ

Sürdürülebilir tarım, genetik çeşitlilik, toprak, su, güneş gibi tarımsal üretim kaynaklarının kullanımı ve çiftçilerin ekonomik olarak tarımsal işletmesini devam ettirebileceği bir tarım tekniğidir
Ülkemizde endüstriyel alandaki gelişmelere bağlı olarak, hızlı nüfus artışı ve kentleşme sonucu katı, sıvı ve gaz halinde oluşan sanayi ve evsel atıkları toprak, su ve hava gibi çevrenin temel unsurlarının kirlenmesine neden olmaktadır. Doğayı ve doğadaki tüm canlıların geleceğini tehdit eden bu zararlı etkiler tarım yapılan alanlara da sıçramıştır. Ayrıca bitkisel üretimdeki teknolojik gelişmelere paralel olarak tarım topraklarına aşırı gübreleme ve ilaçlama yapılmaktadır. Ancak verimliliği artırmak için yoğun olarak kullanılan bu kimyasallar toprak kirliliğine neden olmaktadır. Çevre kirliliğini önlemek ve tarım topraklarının verimliğini korumak için tüm Dünyada bu konu ile ilgili çevreler, çevre dostu tarım sistemlerinin geliştirilmesi için çalışmaktadırlar. Bu amaçla geleneksel tarım sistemlerine alternatif olarak toprak ve ekosisteme olumsuz etkileri olmayan sürdürülebilir ve ekolojik tarım gibi üretim sistemleri üzerinde yoğun çalışmalar yapılmaktadır. Ülkemizde tarımsal üretimin sürdürülebilirliğini sağlamak, çiftçilerimizi yeni bilgi ve teknolojilerle mutlaka desteklenmesi gerekmektedir.
Tarımda sürdürebilirlik hareket eden bir hedef gibidir. Tarımsal üretim arazide biyolojik, fiziksel, kimyasal etkilerin altında yapılmakta ve tarımla uğraşanlar da sürekli değişen ekonomik, sosyal ve politik koşulların bulunduğu bir çevrede yaşamaktadırlar. Gerçekte sürdürülebilir tarım sistemleri tarladan tarlaya ve bir mevsimden diğerine farklılık göstermektedir.
Sürdürülebilir ve Ekolojik Tarım Derneği
İşte yukarıda sözü edilen gerçeklerden yola çıkarak, geleceğe dönük olarak tarımsal üretim planlamalarında çevre dostu olan sürdürebilir tarım sistemleri üzerinde durulması, bilimsel araştırma ve uygulamalar sonucu elde edilen yeni bilgi ve bulguların, pratikte üreticiler tarafından uygulanabilirlik, sürdürülebilirlik prensipleri çerçevesinde uygulamaya aktarılması olanaklarının ortaya konulması noktasından hareketle Sürdürülebilir ve Ekolojik Tarım Der.(1995) kurulmuştur.
Sürdürülebilir ve Ekolojik Tarım Derneği, tarım alanlarında yenilenebilir enerji kaynakları ve dönüştürülebilir tarımsal girdi kullanımıyla çevre dostu tekniklerle, temiz ve sağlıklı tarımsal ürün üretimini sağlayan eğitim çalışmalarını yaklaşık yirmi bin hektar alan ve iki yüz kırk üç işletmede on yıldan beri uygulamaktadır.
Derneğin temel amacı:
Ülkemizde çevre dostu tarımı teşvik etmek amacıyla üreticileri sürdürülebilir tarım konusunda eğitmek, bilinçlendirmek ve üretim yaparken çevreye zarar vermeyen yöntemleri kullanmasını ve tüketecilere zarar vermeyecek üretim yapmasını sağlamak. Bu amaçları doğrultusunda eğitim ve danışmanlık çalışmaları yapmaktır.
Dernek kısıtlı olanakları nedeniyle bu çalışmalarını, görüntüleme ve yayma hizmetlerini yerine getirmekte zorlanmaktadır.
Derneğin amaçları aşağıda verilmiştir.
a-Türkiye’de sürdürülebilir tarım ve hayvancılık ve üretim tekniklerini yaymak, yaygınlaştırmak ve kalkınmaya katkı sağlamak,
b-Tarımsal üretim sürecinde çevreyi korumak ve ekolojik (organik tarımı) Türkiye’de yaygınlaştırmak, İTU (İyi Tarım Uygulamaları) nı, hayata geçirmek, Gıda Güvenliği konularında İSO 22000,HCCP ve ISO 9001, Kalite yönetim Sistemi konularında eğitim çalışmalarında bulunmak ve bu konularda belgelendirme çalışmaları yapmak, sertifika vermek ve sürdürülebilirliğini sağlamak , bu konularda ilgili lâboratuarlar, atölyeler ve tesisler kurmak ve kurdurmak. Sertifikalı tohum, fide ve fidan, organik gübre ve biyolojik mücadele ürünlerinin imal, üretim, ithal ve dağıtımını yapmak.
c-AB uyum sürecinde ITU (İyi Tarım Uygulamaları); Tarımsal mekanizasyon, modernizasyon ve Tarım Teknikleri alanında teşvik, eğitim ve uygulama/danışmanlık hizmetlerini yerine getirmek ve gerekli teşebbüsleri yapmak.
d-Küçük çiftçi, üretici ve tüketicilerin ortak problemleri için rasyonel çözümler üretmek, uygulamak ve uygulatmak. 5253 Sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde tanımlanan ve 5072 Sayılı Kanunla öngörülen kurum ve kuruluşlardan gerektiğinde yardım almak, iştirak ve işbirliğinde bulunmak, ortak projeler oluşturmak; Ayrıca, Vakıf, Kooperatif, ortaklık, üretim ve pazarlama organizasyonları, sosyal amaçlı ürün temin, tanıtım ve dağıtım kulüpleri, marketler kurulmasını sağlamak. Kurulu olanlara katılmak, gerektiğinde teşebbüs halindeki benzer kuruluşlarda “kurucu” sıfatıyla yer almak.
e-Tarımsal üretim, hasat, toplama, nakil-taşıma, depolama, muhafaza, ambalajlama ve değerlendirme sürecinde gerekli hizmetlerin yerine getirilmesini temin etmek ve/veya teşebbüslerde bulunmak,
f-Kamu kurum ve kuruluşlarınca, Uluslararası Resmi Kurum ve Kuruluşlarla hükümet dışı organizasyonların Tarımsal uygulamalara ve çevre korunmasına ilişkin Kredi Teşvik ve Fon’ların destekleme programları çerçevesinde, üyelerin ve Türk çiftçilerinin menfaatlerini kollayıcı şartları yaratmak, yaymak, Federasyon ve Konfederasyon gibi ulusal ve uluslar arası üst ve eş tarım kuruluşları ve organizasyonlara üye olmak ve katılmak.
g-Sivil toplum kuruluşu olarak tarımsal alanda kurulu Ulusal ve Uluslar arası üst Federasyon gibi organizasyonlara katılmak. Kurulu değilse, kurucu sıfatıyla teşebbüslerde bulunmak.
h-Üyelerle ilgili uğraşlar hakkında ortak görüşleri oluşturabilmek ve iletişim yolları bulmak. Süreli veya süresiz yayınlar yapmak.
i-Üyelerinin yiyecek, giyecek gibi zaruri ihtiyaç maddelerini ve diğer mal ve hizmetlerle kısa vadeli kredi ihtiyaçlarını karşılamak için ‘yardımlaşma ve dayanışma amaçlı’ sandık kurmak. Lokal açmak.
j-Üyelerin işletmeleri için muhasebe kayıt program ve metotları geliştirmek, üyeler arasında bilgi alışverişinde bulunmak,
k-Dernek, büro, atölye ve laboratuvarlarda çalışan yönetici, büro personeli ve diğer hizmet görevlilerinin eğitimlerini yapmak ve/veya yaptırmak, bunlardan en verimli şekilde istifade etmenin yollarını araştırmak,
l-Dernek hizmetlerini sürekli geliştirmek, üyeler ile tarım sektörüne faydalı çalışmalar yapmak, Sözleşmeli tarım ürünleri yetiştirmek, üreticileri teşvik ve organize etmek. Bu amaçla teşkil edilecek şirket ve kooperatiflerin kurulmasını desteklemek, teşvik etmek, yardımcı olmak. Bu tür kurum, kuruluş ve organizasyonlara öncülük ve önderlik yapmak.
m-Dernek üyeleri arasında dayanışmayı artırmak ve yeni üyeler kazanmak, hizmetlerini tanıtmak, yaymak amacı ile yemek, gezi, fuar, çay, balo, seminer, panel, konferans gibi toplantılar ve etkinlikler düzenlemek, dernek amaçlarına uygun ulusal ve uluslararası etkinliklere katılmak,
n-Dernek amacına uygun faaliyetleri yürütebilmek için ihtiyaç duyulan taşıt, araç, gereç, eşya, ekipman ve donanımı sağlamak. Bunların temin ve tedariki konusunda ulusal ve uluslar arası özel ve resmi fon, kurum ve kuruluşlar ile yardımlaşma ve dayanışma içinde olmak.
o-Türkiye’de organik Tarım ve İTU Tekniği uygulamaları ile üretilmesi planlanan ürünlere AB ve uluslararası standarda uygun sertifika verilmesini sağlamak, bunun için gerekli izni almak ve uygulamak,
p-Organik tarım ve İTU Yönetmeliğine uygun tesis, laboratuvar kurmak ve işletmek,
r-Üreticilere ve Dernek üyesi çiftçilere Organik Tarım (OT) ve İyi Tarım Uygulamaları (İTU) tekniklerini öğretmek amacı ile kurslar düzenlemek, ders vermek, derslikler kurmak. Okul çağındaki çocuklarının eğitimlerinin geliştirilmesi ve yetiştirilmesi amacı ile kurslar düzenlemek, ders vermek ve derslikler kurmak,
s-Tarımsal ürün sigortalarını yapmak/yaptırmak, yaymak ve sigortacılığı geliştirmek için çalışmalarda bulunmak.
t-Tarımsal Konularda araştırma ve geliştirme (AR-GE) çalışmaları yapmak, yaptırmak, ihtisas komisyonları kurmak,
u-Dernek merkezi haricinde yurt içinde veya yurt dışında temsilcilikler açmak.
ü-Dernek amaç ve faaliyetleri doğrultusunda plâtformlar oluşturmak veya kurulu plâtformlara katılmak.
Dünyada İzlenen Politikalar
Gelişmiş ülkeler sürdürülebilir tarım konusuna 1900'lü yılların başında başlamış, "Uluslararası Sürdürülebilir Tarım Birliği" ve "Uluslararası Organik Ürün Hareketleri Organizasyonu" hareketleri başlamış Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarının araya girmesi üzerine bu başlayan hareketler sekteye uğramıştır. İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesiyle hareket tekrar başlamıştır. Günümüzde merkezi ABD'de olan "Sürdürülebilir Tarım Birliği (SAA)" ve Merkezi Almanya'da olan "Uluslararası Organik Ürün Hareketleri İzleme Organizasyonu (IFOAM)" tarımsal üretimde Sürdürülebilir Tarım, temiz üretim ve temiz ürün çalışmalarını sivil toplum örgütleri olarak yapmaktadırlar. Türkiye'de 1996 yılında bu konuda çalışmak üzere Uluslararası Statüde kurulmuş olan "Sürdürülebilir Tarım Çiftçi Yardımlaşma Derneği" misyonunu tamamlamış ve 2004 tarinde misyonunu yenilemek üzere kendini fesh etmiş ve hemen akabinde yeni açılımlara olanak verecek şekilde AB sürecini de göz önünde bulundurarak Sürdürülebilir ve Ekolojik Tarım Derneği olarak yeni misyonla hayatını sürdürmektedir.. Derneğimiz, sürüdürlebir ve ekolojik tarım konularında çiftçi ve tüketiciyi bilinçlendirmek amacıyla tüzüğünde belirtilen konularında bilgi üretmekte ve yayım çalışmalarıylada başta üyelerine, çiftçi ve tüketicilere hizmet vermekte olup projeler üretmekte,danışmanlık hizmetleri sunmaktayız..
Türkiye'de İzlenen Politikalar
Türkiye, özellikle 1960 yılından itibaren hızla gelişmekte, sanayileşmekte ve kentleşmektedir. Bu süreç önümüzdeki dönemlerde de hızlanarak devam edecektir. 1992 yılı Haziran ayında Brezilya’ nın Rio de Jeneiro kentinde BM. Çevre ve Gelişme Konferansı yapılmıştır. Konferans sonunda deklere edilen bir eylem planı yani "Gündem 21" ortaya çıkmıştır. DPT Gündem 21 'in getirdiği yükümlülüklerden biri olan "Türkiye Gündem 21" Ulusal Çevre Eylem Planı çalışmalarına başlamış ve 1996 yılında çalışma tamamlanarak yayınlanmıştır. Bu çalışmanın akabinde Çevre Bakanlığı tarafından "Türkiye Ulusal Gündem 21 Hazırlanması ve Uygulanması Projesi" hazırlanmıştır.
Bütün bu çalışmalara paralel olarak Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Türkiye'de üretilen ve AB. Ülkelerine pazarlaması planlanan tarım ürünlerinin sertifikalandırılması için "Organik Yöntemle Üretilmiş Ürün Yönetmeliği"ni Aralık 1994 de Resmi Gazete' de yayımlanmış ve Ürün Sertifikalama hizmetleri Türk ve Yabancı Ülke Firmalarınca verilmeye başlanmıştır. Daha sonra Tarım Bakanlığınca Aralık 2004 tarihinde Organik Tarım Kanunu ve yönetmeliği Çıkarılmıştır.
Ülkemiz son yıllarda bahçe ürünleri ihracatında özellikle tarımsal ilaç kalıntıları bakımından önemli sorunlar ile karşılaşmaktadır. Bu durum, Türk bahçe ürünlerinin imajını olumsuz bir şekilde etkilemekte ve ülkemizin gelişmiş Avrupa ülkelerine bahçe ürünleri satabilmesini zorlaştırmaktadır. Avrupa Birliği ülkelerindeki büyük perakendeci kuruluşlar (süper ve hipermarketler) kendi toplumlarının sağlıklı tarımsal ürünler tüketimini temin etmek için bu ülkelerde yetiştirilen ve dışarıdan ithal edilen tarımsal ürünlerde aranan minimum standartları yeni bir düzenleme yaparak belirlemişlerdir.
EUREPGAP adı verilen bu protokol Avrupa Gıda Perakendecileri (The Euro Retailer Producer Group) tarafından 1999 yılında hazırlanmıştır. Bu protokol, bugün belli başlı süper ve hipermarket zincirleri tarafından kabul edilmekte ve istenmekte olup yakın gelecekte özellikle Avrupa Birliği ülkelerine ithal edilecek tüm bahçe ürünlerinde uyulması gerekli bir ön koşul haline getirilecektir. Bu protokolün hızlı bir şekilde üreticilerimiz ve ihracatçılarımız tarafından benimsenerek gerekli önlemlerin acilen alınması gerekmektedir.
Bu gelişmelere paralel olarak Tarım Bakanlığınca Eylül 2004 tarihinde çevre insan ve hayvan sağlığına zarar vermeyen bir tarımsal üretimin yapılması, doğal kaynakların korunması, tarımda izlenebilirlik ve sürdürülebilirlik ile gıda güvenliğinin sağlanması amacıyla ‘İyi Tarım Uygulamaları Yönetmeliği yayınlanmıştır.
Türk Standartlar Enstitüsü 1998-1999 yılı iş programına "Ekolojik Yöntemlerle Üretilmiş Tarım Ürünleri Standardı Hazırlanması" etkinliğini koymuş ve bunun için Ekolojik Tarım Ürünleri Hazırlık Standartları Daima Komitesini kurmuştur. Komite çalışmalarına devam etmektedir.
Derneğin Temel Faaliyetleri
1-Eğitim,Araştırma,Uygulama ve proje Çalışmaları
2-Yayım Çalışmaları ve Danışmanlık,tanıtım ve bilgilendirme
3-İyi Tarım Uygulamaları,Organik Tarım,projeleri ve eğitimleri
4-Çiftçi ve Tüketici Bilinçlendirme toplantıları ve eğitimleri 5-Gıda Güvenliği ve ,Gıda 22000 standardı Çalışmaları
6-Üretici Birliklerinin kurulması ve Yaygınlaştırılması.Projeleri
7-Fuar,Sempozyum, Panel ve Kongreler
8-Ulusal ve uluslar arası çalışmalar ve toplantılar